Αεί Μαίναλον

Ο Ορεινός όγκος του Μαινάλου καταλαμβάνει το κέντρο της Πελοποννήσου και το μεγαλύτερο τμήμα του Νομού Αρκαδίας. Εκτείνεται από το Οροπέδιο της Τρίπολης μέχρι τον ποταμό Λούσιο στα δυτικά και από τη Μεγαλόπολη μέχρι την λίμνη του Λάδωνα βόρεια, σε μια έκταση περίπου 1.500.000 στρεμμάτων.

Η αμιγώς ορεινή του ζώνη (ισοϋψής των 900 μ.) ξεπερνάει τα 700.000 στρέμματα και το καθιστά ένα από τα πλέον εκτεταμένα ορεινά συγκροτήματα της Ελλάδος. Οι συνεχείς εναλλαγές δεκάδων κορυφών και χαραδρών με εκατοντάδες ορεινούς λειμώνες και οροπέδια, δίνουν ένα εντυπωσιακό ανάγλυφο. Το γεγονός μάλιστα ότι τα περισσότερα από τα υψίπεδά του παρουσιάζουν αρνητική κλίση (δολίνες, γούπατα, λάκκες), καθιστά το Μαίναλο μοναδικό γεωμορφολογικό σχηματισμό σε ολόκληρη την Ελλάδα.

Το φυσικό ανάγλυφο συμπληρώνεται από πολλές πηγές και υδάτινες ροές, ιδιαίτερα στο δυτικό τμήμα του λόγω στεγανότητας των πετρωμάτων (φλύσχης, σχιστόλιθοι) όπου σχηματίζεται μία πλούσια βιομάζα και ένας από τους μεγαλύτερους υπόγειους υδροφορείς της Πελοποννήσου.

Ένα υπέροχο ελατοδάσος εκτείνεται στο 65% περίπου της ορεινής ζώνης και μαζί με συστάδες δρυών, πρίνων, πεύκης, κέδρων και κάθε μορφής βλάστησης, αποτελεί το υπόβαθρο μιας πλούσιας μυκοχλωρίδας. Η χλωρίδα συμπληρώνεται από μεγάλη ποικιλία θάμνων, ποωδών φυτών και λουλουδιών στα οροπέδια και στις κορυφές, που ιδιαίτερα την άνοιξη δίνουν πανέμορφους χλοοτάπητες με σπάνιες φυσικές συνθέσεις.

Η ορνιθοπανίδα και η πανίδα του βουνού, παρά την υποβάθμιση από πάσης φύσεως ανθρώπινες οχλήσεις, δίνει ακόμα την άνιση μάχη της επιβίωσης. Δικαίως το Μαίναλο έχει συμπεριληφθεί στο δίκτυο Natura 2000.

Μέσα και γύρω από το βουνό του Πάνα που τα ειδυλλιακά του τοπία υμνήθηκαν από τον Γκαίτε και τον Πουσέν με την φράση “ Et in Arcadia ego ”, ξεδιπλώνεται η ιστορική διαδρομή δεκάδων αιώνων ελληνικής ιστορίας.

Ένα απέραντο πάρκο πολιτισμού, που δυστυχώς καταρρέει. Απομεινάρια αρχαίων, μεσαιωνικών αλλά και νεώτερων παραδοσιακών οικισμών, ναοί, μοναστήρια, κρυφά σχολειά, πέτρινα γεφύρια, νερόμυλοι, λιθόστρωτα και μονοπάτια.

Μια απλή περιήγηση στο βουνό, ανακαλεί ιστορικές μνήμες από το ’21 όταν το Μαίναλο υπήρξε θέατρο της Επανάστασης του Ελληνικού έθνους.

Αβίαστα βγαίνει το συμπέρασμα ότι το Μαίναλο αποτελεί έναν ενιαίο φυσικό πολιτιστικό και ιστορικό χώρο. Τα παρθένα και αρχέγονα τοπία του, η βιολογική του ποικιλότητα, η θέση του στην συμβολή των αξόνων επικοινωνίας της χλωρίδας και πανίδας της Πελοποννήσου συνιστούν σε συνδυασμό με το ιστορικό – οικιστικό του πρόσωπο, ένα ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ. Ένα υψηλής στάθμης φυσικό και ανθρώπινο περιβάλλον, που η πολιτεία πρέπει άμεσα να προστατέψει.

Ωστόσο το Μαίναλο βρίσκεται στα όρια της απορύθμισης και κατάρρευσης. Το πυκνό οδικό δίκτυο, οι αψυχολόγητες ασφαλτοστρώσεις των δασικών δρόμων, η λαθραία βοσκή, η λαθραία υλοτομία, το λαθραίο και εποχούμενο κυνήγι, τα μπάζα, τα νταμάρια, τα σκουπίδια, οι ανεξέλεγκτες χωματερές και αμμοληψίες, η μόλυνση και ο υποβιβασμός των υδροφορέων, αλλά κυρίως η οικοπεδοποίηση και η χωρίς όρια οικιστική ανάπτυξη ( εντός και εκτός σχεδίου), απειλούν να ακυρώσουν την φυσιογνωμία του βουνού.

Ιδιαίτερα η έντονη και νομιμοφανής οικοδομική δραστηριότητα μέσα στο δάσος και ο κατακερματισμός – αποκλεισμός των ξέφωτων από περιφράξεις βίλες και οικιστικά συγκροτήματα απειλούν με διάλυση τα τοπία, και το οικοσύστημα. Η έξαρση του εμπορίου γης με σκοπό την ανοικοδόμηση, παίρνει διαστάσεις χιονοστιβάδας αγγίζοντας τα όρια της ιδιωτικής πολεοδόμησης.

Οι χρήσεις της γης στα λιβάδια αλλάζουν κατά τρόπο βάναυσο, στερώντας κάθε δυνατότητα παραδοσιακών δραστηριοτήτων (βοσκή προβάτων, νόμιμο κυνήγι, μελισσοκομία, βιοκαλλιέργειες, ήπια γεωργία, αναψυχή κλπ.). Τα σκουπίδια και τα μπάζα πνίγουν ρέματα, χαντάκια και ξέφωτα.

Το περιβάλλον τείνει να εκφυλιστεί σε ένα απέραντο οικιστικό σύμπλεγμα, την ίδια στιγμή που οι οικισμοί καταρρέουν οικονομικά και δημογραφικά. Προς δόξα των νέων αυτοδύναμων οικιστικών συγκροτημάτων που ασχημαίνουν και ρυπαίνουν, στερώντας τα ιστορικά χωριά μας από τη δυναμική μιας οργανωμένης ορθολογικής και επωφελούς ανάπτυξης.

Πηγή: Ψήφισμα Του Τ.Ε.Ε. Τμ. Κεντρικής και Νότιας Πελοποννήσου και Του Συλλόγου Μηχανικών Ελευθέρων Επαγγελματιών Ν. Αρκαδίας, 9 χρόνια πριν τον Φεβρουάριο του 2000, εξαιρετικά επίκαιρο και σήμερα. http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/society/env/mainalontee.html